کارل هاینریش مارکس

سایر

کارل هاینریش مارکس در پنجم مه ۱۸۱۸ در شهر تریر، منطقه موسل در راین‌لند پروس در غرب آلمان به دنیا آمد. او دومین فرزند از هشت فرزند هاینریش مارکس و هنریت پرسبورگ بود. هر دو والدین او یهودی بودند و تبارشان به خاخام‌ها و مؤمنان مشهور یهودی می‌رسید. پدرش حقوق‌دانی بود که یک سال پیش از تولد او به خاطر مسائل حرفه‌ای به آیین پروتستان‌های مسیحی درآمده بود. مارکس در محیط طبقه متوسط و با تربیتی لیبرال رشد یافت. تریر تا سه سال پیش از تولدش در دست فرانسویان بود و اندیشه‌های جمهوری‌خواهانه، نوآورانه و متأثر از روشنگری در آنجا رواج داشت.

در سن ۱۷ سالگی، مارکس در دانشگاه بن در رشته حقوق ثبت نام کرد، اما سخت‌کوش‌ترین دانشجو نبود و از گردهمایی‌های دوستانه و نوشیدن مشروبات لذت می‌برد. پدرش در نهایت او را به دانشگاه برلین که شرایط سختگیرانه‌تری داشت، منتقل کرد. در طول حضور در دانشگاه، مارکس به تدریج به ایده‌ها و فلسفه‌های رادیکال جذب شد. او با گروهی به نام هگل‌های جوان که مخالف ایده‌های هگل بودند، ارتباط برقرار کرد و دوستی نزدیکی با برونو بوئر، مؤسس هس و آرنولد روگه داشت. این گروه لیبرال‌های نواندیشی بودند که دیدگاهی نقادانه نسبت به مسیحیت داشتند و مارکس نیز با آنان هم‌نظر بود.

یکی دیگر از رویدادهای مهم، قیام کمون پاریس در سال ۱۸۷۱ بود که هرچند پس از دو ماه شکست خورد، مارکس با شور و شوق زیادی از این قیام به عنوان پیشرو انقلاب‌های کمونیستی آینده پشتیبانی کرد. در زمان حیات، مارکس تأثیر شناخته‌شده‌ای بر آلمان و قرن نوزدهم نداشت. اما در قرن بیستم، بسیاری از کشورها تحت تأثیر سوسیالیسم، کمونیسم یا مارکسیسم قرار گرفتند و دنیا به دو اردوگاه کمونیسم (شرق) و کاپیتالیسم (غرب) تقسیم شد.

آثار مهم مارکس شامل مانیفست حزب کمونیست (۱۸۴۸) است که در اولین خط آن آمده: "تاریخ تمام جوامع بشری تاکنون، تاریخ مبارزات طبقاتی است." همچنین کتاب سرمایه (کاپیتال) که توسط ایرج اسکندری ترجمه شده است. پس از مرگ همسر محبوبش جنی در سال ۱۸۸۱، سلامت مارکس رو به وخامت گذاشت و او در سال ۱۸۸۳ از برونشیت و ذات‌الریه درگذشت. مارکس در گورستان هایگیت لندن به خاک سپرده شد.