چرا موتور ماشینم تک کار میکند؟

چرا موتور ماشین تک کار می‌کند؟ | علائم و راهکارهای آن

مقدمه

«تک کار کردن موتور» یکی از مشکلات رایجی است که ممکن است برای هر خودرویی رخ دهد و معمولاً با لرزش موتور، صدای ناهنجار و افت شدید قدرت خودرو همراه است. در حالت عادی، تمام سیلندرهای خودرو به صورت هماهنگ کار می‌کنند تا موتور عملکرد نرمالی داشته باشد. اما زمانی که یکی از سیلندرها به‌درستی عمل نکند، موتور به اصطلاح «تک کار» می‌شود.

در این مقاله به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که تک کار کردن موتور چیست، چه علائمی دارد، چه دلایلی باعث آن می‌شود و چگونه می‌توان آن را رفع کرد. همچنین به بررسی تخصصی کوئل خودرو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل این مشکل می‌پردازیم.

تک کار کردن موتور یعنی چه؟

موتور خودرو معمولاً دارای ۴، ۶ یا ۸ سیلندر است که همگی باید به صورت هم‌زمان و هماهنگ عمل احتراق را انجام دهند. زمانی که یکی از این سیلندرها از چرخه‌ی احتراق خارج شود (به دلیل عدم جرقه‌زنی، عدم پاشش سوخت، نشت فشار و...)، عملکرد موتور به هم می‌ریزد و اصطلاحاً «تک کار» می‌شود. در این حالت موتور صدای غیرعادی دارد، لرزش شدیدی احساس می‌شود و بازده خودرو کاهش می‌یابد.

دلایل رایج تک کار کردن ماشین

1.خرابی کوئل جرقه‌زن (Ignition Coil)
   کوئل وظیفه دارد ولتاژ باتری را به چندین هزار ولت تبدیل کند تا شمع بتواند جرقه ایجاد کند. خرابی کوئل باعث می‌شود شمع نتواند جرقه بزند و در نتیجه آن سیلندر از مدار خارج شود.

  درمورد علائم خرابی کوئل  و راهکارهاش در همین مقاله صحبت کردیم

2.خرابی یا فرسودگی شمع‌ها
   شمع‌هایی که جرم گرفته‌اند، شکسته‌اند یا فواصل الکترود آن‌ها تغییر کرده، دیگر قادر به جرقه‌زنی مؤثر نیستند.

3.انسداد یا خرابی انژکتور
   انژکتور وظیفه پاشش سوخت به داخل سیلندر را دارد. اگر بنزین به‌درستی تزریق نشود، حتی اگر جرقه زده شود، احتراقی رخ نخواهد داد.

4.نشتی در واشر سرسیلندر
   ترک خوردن یا سوختن واشر سرسیلندر باعث نشت کمپرس یا ورود مایع خنک‌کننده به سیلندر می‌شود و احتراق را مختل می‌کند.

5.مشکلات برقی و سنسورها (اکسیژن، ناک، MAF، MAP)
   ECU خودرو برای تنظیم سوخت و جرقه به اطلاعات این سنسورها وابسته است. خرابی هرکدام می‌تواند تعادل مخلوط سوخت-هوا را به هم بزند.

6.کثیفی دریچه گاز یا فیلتر هوا
   انسداد در مسیر هوای ورودی یا عملکرد نادرست دریچه گاز می‌تواند باعث بدسوزی و تک کار کردن شود.

راهکارهای رفع مشکل تک کار کردن موتور

1. استفاده از دستگاه دیاگ برای بررسی خطاهای ECU
   ابتدا با دیاگ، کدهای خطا را بررسی کنید. این کار سریع‌ترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص علت است.

2. تست کوئل‌ها به‌صورت جداگانه
   می‌توانید کوئل را با یک کوئل سالم جابه‌جا کنید یا با اهم‌متر مقاومت آن را اندازه بگیرید.

3. بررسی وضعیت شمع‌ها
   شمع‌های معیوب را تعویض و گپ استاندارد آن‌ها را چک کنید.

4. بررسی عملکرد انژکتورها
   انژکتورهای کثیف یا معیوب را تمیز کرده یا تعویض کنید.

5. بررسی نشت‌های موتور
   از واشر سرسیلندر گرفته تا هوزینگ و شلنگ‌ها را بررسی کنید تا از نشت هوا یا مایع جلوگیری شود.

6. سرویس دریچه گاز و تعویض فیلتر هوا
   دریچه گاز را تمیز کرده و فیلتر هوای جدید نصب کنید.

نکته : تک کار کردن موتور نه‌تنها باعث افت عملکرد خودرو می‌شود، بلکه در صورت بی‌توجهی، منجر به خرابی جدی‌تر موتور و افزایش هزینه‌های تعمیر خواهد شد. یکی از دلایل اصلی این مشکل، خرابی کوئل است که با بررسی به‌موقع و تعویض آن، می‌توان از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرد.

پیشنهاد می‌شود در صورت مشاهده علائم تک کار کردن، خودرو را با دستگاه دیاگ بررسی کرده و کوئل، شمع، انژکتور و سنسورها را از نظر عملکرد بررسی کنید. سرویس منظم موتور و استفاده از قطعات باکیفیت، بهترین روش برای پیشگیری از این مشکل است.

خرابی کوئل خودرو  و راهکارهای رفع آن

کوئل خودرو چیست؟

کوئل خودرو یکی از اجزای اصلی سیستم جرقه‌زنی است که نقش آن تبدیل ولتاژ پایین باتری (۱۲ ولت) به ولتاژ بسیار بالا (حدود ۲۰ هزار تا ۴۰ هزار ولت) برای ایجاد جرقه در شمع‌هاست. این ولتاژ بالا برای اشتعال مخلوط سوخت و هوا در سیلندر ضروری است. بدون عملکرد صحیح کوئل، یکی یا چند سیلندر از کار می‌افتند و باعث اختلال در عملکرد موتور می‌شوند.

علائم خرابی کوئل خودرو

1. تک کار کردن یا بد کار کردن موتور
   - اگر کوئل یک سیلندر از کار بیفتد، آن سیلندر در فرایند احتراق شرکت نمی‌کند و موتور به اصطلاح «تک کار» یا «بدسوز» می‌شود. این موضوع باعث کاهش قدرت موتور، لرزش زیاد و افزایش مصرف سوخت می‌شود.

2. ریپ زدن یا لرزش در شتاب‌گیری
   - مخصوصاً هنگام شتاب گرفتن یا بالا رفتن از سربالایی، لرزش‌هایی حس می‌شود که ناشی از عدم جرقه‌زنی صحیح است. در این حالت موتور حس سنگینی و کندی دارد.

3. افت قدرت موتور
   - با کار نکردن یک یا چند کوئل، احتراق کامل انجام نمی‌شود و موتور بخشی از توان خود را از دست می‌دهد، به‌طوری که حتی شتاب اولیه هم ضعیف می‌شود.

4. روشن شدن چراغ چک موتور (Check Engine)
   - ECU بلافاصله نقص در سیستم جرقه‌زنی را تشخیص می‌دهد و چراغ هشدار چک روشن می‌شود. معمولاً با کدهایی مثل P0300 (بدسوزی تصادفی) یا P0301 تا P0304 (مشکل در سیلندر خاص) همراه است.

5. افزایش مصرف سوخت
   - چون احتراق کامل صورت نمی‌گیرد، ECU برای جبران افت قدرت، سوخت بیشتری تزریق می‌کند و مصرف بنزین بالا می‌رود.

6. بوی شدید سوخت خام از اگزوز
   - کوئل معیوب باعث می‌شود جرقه‌ای ایجاد نشود، و سوخت تزریق شده بدون احتراق از طریق اگزوز خارج شود که بوی بنزین نپخته به مشام می‌رسد.

7. خاموش شدن موتور به‌صورت ناگهانی
   - در مواردی که کوئل به‌طور کامل قطع می‌شود، ممکن است خودرو حین حرکت یا توقف ناگهان خاموش شود و دوباره سخت روشن شود.

8. عدم استارت خوردن خودرو در هوای سرد
   - در دمای پایین، کارایی کوئل‌ها افت می‌کند و اگر قبلاً آسیب‌دیده باشند، ممکن است موتور اصلاً روشن نشود.

دلایل خرابی کوئل خودرو

1. گرمای بیش از حد موتور
   - حرارت زیاد باعث کاهش عمر مفید سیم‌پیچ داخلی کوئل و آسیب به عایق‌بندی آن می‌شود.

2. نفوذ رطوبت یا روغن
   - نشت آب یا روغن موتور به اطراف کوئل می‌تواند موجب اتصال کوتاه یا خوردگی داخلی شود.

3. استفاده از شمع‌های نامناسب یا معیوب
   - شمع‌های غیر استاندارد یا خراب باعث افزایش فشار کاری روی کوئل می‌شوند.

4. مشکلات سیم‌کشی و اتصالات برقی
   - قطع یا زنگ‌زدگی در سوکت‌ها و سیم‌ها می‌تواند باعث عملکرد نامنظم یا از کار افتادن کامل کوئل شود.

5. پایین بودن کیفیت قطعه (کوئل‌های تقلبی)
   - کوئل‌های بی‌کیفیت به سرعت داغ می‌شوند و طول عمر بسیار کمی دارند.

راهکارهای رفع خرابی کوئل

1. تست کوئل با اهم‌متر (مولتی‌متر)
   - می‌توان مقاومت سیم‌پیچ اولیه و ثانویه کوئل را اندازه گرفت. اگر خارج از محدوده باشد، کوئل معیوب است.

2. جابه‌جایی کوئل با سیلندر دیگر
   - اگر کوئل قابل جدا شدن باشد (در خودروهای با کوئل مجزا)، می‌توان آن را با کوئل سالم دیگری تعویض کرد. اگر مشکل به سیلندر جدید منتقل شد، قطعاً کوئل معیوب است.

3. بررسی سیم‌کشی و سوکت کوئل
   - اطمینان حاصل کنید که اتصالات سالم، بدون سولفاته شدن، خوردگی یا بریدگی هستند.

4. تمیزکاری یا تعویض کوئل آسیب‌دیده
   - کوئل‌هایی که سوخته‌اند یا دارای ترک هستند، باید به‌طور کامل تعویض شوند. تمیزکاری سطحی فقط در مواردی با گرد و غبار کاربرد دارد.

5. استفاده از کوئل با برند معتبر
   - کوئل‌های با کیفیت از برندهایی مثل Bosch، NGK، Delphi یا Valeo عمر طولانی‌تری دارند و کارکرد مطمئن‌تری ارائه می‌دهند.

6. سرویس منظم شمع‌ها و بررسی گپ شمع
   - همیشه مطمئن شوید که شمع‌ها سالم و با فواصل مناسب هستند تا از فشار روی کوئل جلوگیری شود.

7. جلوگیری از نفوذ رطوبت
   - در فصل‌های بارانی یا هنگام شستشوی موتور، از ورود مستقیم آب به کوئل جلوگیری کنید.

آیا رانندگی با کوئل خراب خطرناک است؟

بله. رانندگی طولانی‌مدت با کوئل خراب باعث وارد شدن سوخت نسوخته به کاتالیزور می‌شود که می‌تواند آن را خراب کند (قطعه‌ای بسیار گران‌قیمت). همچنین باعث آسیب به موتور، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی بالا خواهد شد. بهتر است بلافاصله عیب‌یابی و تعویض انجام شود.